UDRUŽENJE GRAĐANA SLOVENAČKOG PORIJEKLA TUZLA

SLOVENSKA SKUPNOST TUZLA

1993. – 2018.

„25 godina s Vama“

Uvodna riječ

Pod motom „25 godina s vama“ Udruženje građana Slovenačkog porijekla Tuzla^{^[1]} (Slovenska skupnost Tuzla) ove godine obilježava značajan jubilej, 25 godina djelovanja. Svih ovih godina Udruženje se aktivno uključivalo u događaje u vremenu u kojem je djelovalo, kako na lokalnom tako i na regionalnom nivou, te je svojim djelovanjem kontinuirano doprinosilo jačanju veza i međusobnog razumijevanja između Republike Slovenije i Bosne i Hercegovine.

Iako na ovim prostorima već više od 120 godina živi veći broj Slovenaca i njihovih potomaka, koji su dali značajan doprinos razvoju Tuzle i njene okoline, sve do 1993. godine nije bilo organizovanog oblika njihovog kulturno-prosvjetnog djelovanja. A onda se - u najtežim vremenima za Tuzlu i Bosnu i Hercegovinu, ratne 1993. godine kada je rat bio na vrhuncu i kada se svaka porodica borila za svoju egzistenciju - grupa Slovenaca u Tuzli odlučila da se organizuje u Udruženje Slovenaca Tuzla. Osnivačka skupština udruženja, na kojoj su usvojeni statut i program rada Udruženja, te izvršen izbor članova upravnog odbora, nadzornog odbora, suda časti i predsjednika Skupštine, održana je u avgustu 1993. godine u hotelu „Tuzla“. Dana 23. septembra 1993. godine je Udruženje Slovenaca Tuzla upisano u sudski registar, a već 23. novembra 1993. godine je izašao prvi broj „Informatora“, časopisa Udruženja. U njemu je između ostalog pisalo: „Teška su vremena u kojima živimo. Borimo se da preživimo i nadamo se da ćemo uspjeti. Upravo to nas je navelo da se udružimo, jer – udruženi smo jači“. I zaista smo uspjeli, naša snaga se ogledala upravo u našem zajedništvu.

Tadašnji osnovni programski cilj Udruženja je bio preživljavanje, odnosno obezbjeđivanje humanitarne pomoći članovima udruženja i njihovim porodicama. Naredni cilj je bio druženje i međusobno upoznavanje građana slovenačkog porijekla i članova njihovih porodica, radi očuvanja slovenačkog jezika i kulture, i upoznavanja sa kulturnim, privrednim i historijskim tradicijama Republike Slovenije.

U oktobru 1995. godine, Udruženje Slovenaca je u Višem sudu u Tuzli registrovano pod današnjim nazivom: „Udruženje građana slovenačkog porijekla Tuzla / Slovenska skupnost Tuzla“. Tako je započelo djelovanje Udruženja u oblasti njegovanja slovenačkog jezika, te kulture i tradicija Slovenaca.

U proteklih 25 godina su u organizaciji Udruženja održane brojne priredbe – koncerti, akademije i izložbe. Udruženje obilježava sve značajne datume, a posebno slovenački dan kulture – Prešernov dan, te dan državnosti Republike Slovenije. Udruženje je u Tuzli organizovalo gostovanja brojnih slovenačkih pjevačkih zborova, umjetnika i ansambala. Realizacijom svojih godišnjih programa aktivnosti Udruženje dostiže ciljeve utvrđene svojim Statutom, koji se odnose na očuvanje kulturno-historijskog naslijeđa slovenačke nacionalne manjine u Tuzli, odnosno očuvanje slovenačkog kulturnog identiteta. Posebna pažnja posvećena je očuvanju slovenačkog jezika, kulture i običaja slovenačkog naroda. U prostorijama Udruženja kontinuirano se organizuje besplatna nastava slovenačkog jezika za djecu i odrasle. U sklopu Udruženja aktivno djeluju i ženski pjevački zbor „Slovenčice“ i likovna sekcija, koji su nosioci kulturnih aktivnosti Udruženja, po kojima smo poznati u Tuzli, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Srbiji i svakako u Sloveniji.

S vama smo dvadeset pet godina. Možda je to mnogo ili malo vremena, ali svakako je u tom periodu Udruženje zaista mnogo toga uradilo. Započeli smo sa zadatkom da prije svega povežemo Slovence i njihove potomke koji žive i rade na ovom području, kako bi sačuvali svoj nacionalni identitet. Zatim smo svoje djelovanje proširili na povezivanje i saradnju sa društvima Slovenaca koji djeluju u Bosni i Hercegovini i susjednim zemljama, a posebnu pažnju smo posvetili njegovanju saradnje sa našom drugom domovinom, Republikom Slovenijom. Kulturni događaji koje je organiziralo Udruženje su se nizali, i oni nisu značajni samo za Slovence nego i za ostale stanovnike Tuzle i Tuzlanskog kantona. Svojim djelovanjem nastojimo doprinijeti oblikovanju kulturne ponude u gradu, pokazati žiteljima Grada i Kantona da smo mi Slovenci dio naše lokalne zajednice, da njegujemo svoj jezik i kulturu, da imamo šta pokazati. Time obogaćujemo živote svih nas na ovim prostorima i na taj način učimo prihvatati različitosti, a bez toga nema napretka u društvu.

Takođe smo ponosni na izdavanje dvojezične knjige „Amalija“, biografije Amalije Lebeničnik, koja je rezultat istraživačkog rada članova našeg Udruženja u saradnji sa Gradom Tuzla. Imajući u vidu sve historijske činjenice koje smo prikupili, željeli smo sačuvati uspomenu na Amaliju Lebeničnik, hrabru i dostojanstvenu ženu, saradnicu Roze Luksemburg i Karla Liebknechta, i zabilježiti njen historijski značaj. Amalija je bila Slovenka koja je svoj životni put započela u rudarskom kraju u Sloveniji, u malom mjestu Loke u općini Zagorje ob Savi, a zadnji dio svog života sa suprugom i sinom provela je u gradu Tuzla, koji je i tada bio poznat po rudarstvu. Svi oni su dali svoj život za bolju budućnost ne samo Tuzle, nego i Bosne i Hercegovine i Slovenije. Izdavanjem publikacije o ovoj izuzetnoj ženi o kojoj je do tada napisano vrlo malo i koja nije bila poznata široj javnosti, željeli smo sačuvati od zaborava dio historije, te odati priznanje Amaliji Lebeničnik, Slovenki i Tuzlanki, koja je hrabro i nesebično živjela svoj život, na ponos Bosne i Hercegovine i Slovenije. Ovom knjigom zabilježili smo i značajnu ulogu ostalih Slovenaca u historiji Tuzle, te dali svoj mali doprinos očuvanju zajedničkog antifašističkog historijskog naslijeđa Bosne i Hercegovine i Republike Slovenije.

Ako se osvrnemo na godine iza nas i pobrojimo sve što smo do sada uspješno realizovali, možemo biti zadovoljni. Sa ponosom ističemo da imamo svake godine vrlo ambiciozan program rada koji realizujemo prije svega volonterskim radom članova Udruženja, a svakako tu je najznačajnija podrška Vlade Republike Slovenije - Ureda za Slovence u pograničnim dijelovima i po svijetu i Ministarstva za školstvo i sport. Aktivno sarađujemo sa sličnim udruženjima iz Slovenije i iz nama susjednih država, s kojima često razmjenjujemo posjete i organizujemo zajedničke kulturno-umjetničke programe, pri čemu naročito dobru saradnju imamo sa Društvom za razvijanje dobrovoljnog rada iz Novog mesta. Takođe imamo dobru saradnju sa drugim slovenskim udruženjima u Bosni i Hercegovini i regionu, djelujemo u okviru saveza slovenačkih udruženja u Bosni i Hercegovini „Evropa sad“, a sarađujemo i sa udruženjima ostalim nacionalnih manjina. Zadnjih godina smo svojim djelovanjem privukli pažnju i Grada Tuzle i Vlade Tuzlanskog kantona koji počinju pružati podršku našim manifestacijama. Nadamo se i vjerujemo da su u našem udruženju prepoznali iskrenog saradnika koji nastoji doprinijeti afirmaciji grada Tuzle i Tuzlanskog kantona kao otvorenih i multikulturnih sredina evropskih vrijednosti u kojima se poštuje raznoliko kulturno-historijsko naslijeđe nacionalnih manjina.

Ovom publikacijom smo željeli dati samo presjek rada našeg Udruženja za proteklih 25 godina, uz želju i nadu da će brojne aktivnosti i bogati programi Udruženja biti nastavljeni i u narednom periodu. Slovenija je po površini i broju stanovnika mala zemlja, ali upravo zbog toga je neophodno da se slovenački jezik i kulturne vrijednosti trebaju zaštititi i trajno njegovati kao veliko bogatstvo i vrhunska vrijednost. To je upravo ono što mi, članovi Udruženja građana slovenačkog porijekla Tuzla želimo – da sve te vrijednosti, slovenački jezik i kulturno-historijsko naslijeđe čuvamo, njegujemo, i sa ponosom širiti dalje. Vrata našeg Udruženja su uvijek širom otvorena svim ljudima dobre volje, jer želimo da prostor našeg Udruženja i dalje bude mjesto dobrih vibracija, mjesto na kome ćemo se međusobno upoznavati i družiti.

Predsjednica Udruženja

Dragica Tešić

[1] U daljnjem tekstu „Udruženje“ ili „Udruženje građana slovenačkog porijekla Tuzla“

OSNIVANJE I ORGANIZACIJA UDRUŽENJA

Ratne 1993. godine, nakon saznanja da je u Kaknju osnovano Udruženje Slovenaca, formiran je Inicijativni odbor sa zadatkom da se takvo udruženje formira i u Tuzli. Nakon niza provedenih aktivnosti od strane Inicijativnog odbora, 18. avgusta 1993. godine u Hotelu „Tuzla“ održana je osnivačka Skupština Udruženja Slovenaca Tuzla, na kojoj je uvodno izlaganje podnio predsjednik Inicijativnog odbora, gospodin Kuret Božo. Nakon toga usvojen je Statut Udruženja Slovenaca Tuzla, Program rada Udruženja, te je izvršen izbor članova Upravnog odbora, Nadzornog odbora, Suda časti i predsjednika Skupštine. Za predsjedavajućeg Skupštine, odnosno prvog predsjednika Udruženja Slovenaca Tuzla, izabran je gospodin Jaušovec (Janeza) Ivan. Tim danom prestao je djelovati Inicijativni odbor, a sve naredne aktivnosti preuzeli su legalno izabrani organi Udruženja. Prvi, konstituirajući sastanak Upravnog odbora Udruženja Slovenaca Tuzla. održan je 23. avgusta 1993. godine. Za predsjednika Upravnog odbora izabran je Kuret Božo, za potpredsjednika Jenko Joško, za sekrtara Zupan Julijus.

Udruženje Slovenaca Tuzla je 15. septembra 1993. godine upisano u sudski registar Višeg suda u Tuzli, a 23. novembra iste godine, izašao je prvi broj INFORMATORA - časopisa Udruženja Slovenaca Tuzla. Konstituisan je Informativni centar, radilo se na anketnom listu i izradi članskih karata.

Udruženje je u septembru 1994. godine imalo 1405 registrovanih članova, odnosno 575 domaćinstava. Bilo je organizovano u četiri ogranka koja su pokrivala Tuzlanski kanton i to: Matični ogranak u Tuzli koji je obuhvatao 440 domaćinstava sa 1074 člana (864 odraslih i 210 djece), Ogranak Lukavac koji je obuhvatao 40 domaćinstava sa ukupno 90 članova (73 odrasla i 17 djece), Ogranak Živinice koji je obuhvatao 62 domaćinstva sa ukupno 155 članova (120 odraslih i 35 djece), te Ogranak Banovići koji je obuhvatao 33 domaćinstva sa ukupno 80 članova (64 odrasla i 16 djece).

Udruženje Slovenaca je u Višem sudu u Tuzli, dana 18. oktobra 1995. godine, registrovano pod današnjim nazivom: Udruženje građana slovenačkog porijekla Tuzla / Slovenska skupnost Tuzla.

Tokom proteklih 25 godina situacija u odnosu na broj članova se drastično promijenila. Puno starijih članova je umrlo, a mladi članovi odlaze iz Bosne i Hercegovine. Sada imamo aktivnih oko 300 članova.

Organi Udruženja su: Skupština Udruženja, Izvršni odbor, Nadzorni odbor, Sud časti i predsjednik Udruženja.

Najviši organ Udruženja je Skupština. Po Statutu, Skupština se u početku održavala svake godine. Na desetoj Skupštini, koja je održana 2004. godine, izvršene su izmjene Statuta Udruženja, tako da je utvrđeno da se Skupština održava svake tri godine. Isto tako je smanjen broj članova Izvršnog odbora sa 13 na 9, kao i članova Nadzornog odbora sa 5 na 3. Ukinuti su i ogranci, s tim da članovi Udruženja u Tuzli mogu biti svi građani Tuzlanskog Kantona koji ispunjavaju propisane kriterije definisane Statutom Udruženja.

Skupština u svom djelokrugu rada donosi: Statut, planove i strategiju rada, izmjene i dopune Statuta, te raspravlja o vitalnim tekućim pitanjima, usvaja izvještaj o radu između zasjedanja svojih organa, vrši izbor članova Izvršnog i Nadzornog odbora, te Suda časti.

Skupština bira predsjednika Udruženja i to javnim glasanjem natpolovičnom većinom prisutnih članova. Predsjednik Udruženja vodi rad Skupštine, zastupa i predstavlja Udruženje.

Radom Udruženja između zasjedanja Skupštine upravlja Izvršni odbor. Sjednicama Izvršnog odbora rukovodi i saziva ih predsjednik IO. Zadaci i obaveze članova IO regulisani su Pravilnikom o radu IO. Predsjednik Udruženja učestvuje u radu Izvršnog odbora, ali bez prava glasa. Izvršni odbor za pojedine djelatnosti može obrazovati stalne ili povremene komisije. Članovi ovih komisija mogu biti i lica koja nisu članovi Udruženja, a saglasni su sa Statutom i žele djelovati u tom cilju.

Udruženje ima i svog sekretara, koji obavlja tekuće administrativne poslove, pomaže u radu predsjednika Udruženja i predsjednika Izvršnog odbora, te odgovara za pripremu sjednica Izvršnog odbora

Osnova za aktivnost Udruženja su programski ciljevi definisani Statutom koji je usvojila Skupština Udruženja, te Plan rada Udruženja koji početkom svake godine, usvaja Izvršni odbor Udruženja.

U proteklih 25 godina, nakon osnivačke skupštine, održano je još 13 redovnih Skupština na kojima su usvajani izvještaji o radu svih radnih tijela skupštine, vršene su potrebne izmjene Statuta udruženja, te obavljani izbori članova Izvršnog odbora, Nadzornog odbora, Suda časti, te predsjednika Udruženja. Predsjednici Udruženja u proteklom periodu, koji su svakako dali značajan doprinos radu Udruženja su: g. Ivan Jaušovec u periodu 1993. - 1995., g. Janez Rakovec u periodu 1996. - 2000., g-đa Slavica Pavlović u periodu od 2001. - 2004., g-đa Marija Souček u periodu 2005. - 2007., g-đa Alenka Savić u periodu 2008. - 2012., te g-đa Dragica Tešić u periodu 2013 - 2018. godine.

Značajno je istaći i g-dina Branimira Součeka, koji je punih 18 godina, od 1995 do 2012. godine bio sekretar Udruženja i svojim radom i entuzijazmom uveliko doprinijeo funkcionisanju društva. Od 2013. do 2018. godine funkciju sekretara obavlja Marija Souček.

HUMANITARNA POMOĆ REPUBLIKE SLOVENIJE

Prvi programski zadatak Udruženja bio je obezbjeđenje humanitarne pomoći kako za članove Udruženja, tako i za lokalnu zajednicu. Ponosni smo na uspješno obavljen zadatak, jer je u periodu 1993-1996. godine, uz maksimalno zalaganje članova Udruženja, podijeljeno oko 2100 paketa humanitarne pomoći u vrijednosti od cca 435.000 DM. Sredstva za humanitarnu pomoć, kao i sredstva za rad Udruženja u iznosu cca 55.000 DM obezbijedila je Vlada Republike Slovenije, na čemu su joj članovi Udruženja neizmjerno zahvalni, jer je pomoć stigla u pravo vrijeme, kada nam je bilo najteže i kada nam je pomoć bila najpotrebnija. Posebno puno za Udruženje su tada uradili Njegova ekscelencija Drago Mirošić, ambasador Republike Slovenije u Sarajevu i njegov prvi saradnik gospodin Aladar Belec.

Takođe, značajna je bila i prikupljena donacija lijekova. Najveći donatori u lijekovima bili su „Krka“ Novo mesto i „Lek“ Ljubljana. Jedna količina lijekova podijeljena je bolesnim članovima udruženja kojima su bili najpotrebniji o čemu su brinuli članovi Udruženja dr. Misija Paula i farmaceut Mišić Nenad, a veći dio prikupljenih lijekova i sanitetskog materijala doniran je Univerzitetskom kliničkom centru Tuzla.

KULTURNA DJELATNOST – KULTURA NAS POVEZUJE

Po završetku rata, Udruženje građana slovenačkog porijekla Tuzla je nastavilo da realizuje svoje osnovne programske ciljeve koji se odnose na očuvanje kulturnog identiteta Slovenaca i građana slovenačkog porijekla koji kao nacionalna manjina žive na prostoru Tuzle i Tuzlanskog kantona.

Posebna pažnja posvećena je očuvanju slovenačkog jezika, kulture i običaja slovenačkog naroda. Prije svega obilježavamo slovenačke državne i kulturne praznike. Svake godine organizujemo svečane akademije posvećene slovenskom kulturnom prazniku - Prešernovom danu (8. februar) i danu državnosti (25. juni), zatim početkom decembra organizujemo „Miklavževanje“, a zatim i svečane božićne koncerte. U toku godine organizuje se i čitav niz drugih kulturnih manifestacija, kao što su nastupi pjevačkog zbora „Slovenčice“, izložbe radova članova likovne sekcije, kao i gostovanja kulturnih grupa i umjetnika iz Republike Slovenije i susjednih zemalja.

Za ovih proteklih 25 godina je u organizaciji Udruženja održano više od 80 značajnijih kulturnih manifestacija na kojima su nastupali brojni umjetnici, ansambli i društva iz Slovenije, Bosne i Hercegovine i cjelokupne regije.

U svom dugogodišnjem djelovanju Udruženja posebno važnu ulogu imaju nastava slovenačkog jezika i kulture, te aktivnosti pjevačkog zbora i likovne sekcije, što sve predstavlja temelj njegovanja i čuvanja slovenačkog kulturnog identiteta i jačanja veza i međusobnog razumijevanja između Bosne i Hercegovine i Slovenije.

UČIMO SLOVENAČKI

DOPUNSKA NASTAVA SLOVENAČKOG JEZIKA I KULTURE

Jezik je jedan od osnovnih elemenata nacionalnosti i stoga je bilo veoma značajno da je Ministarstvo za školstvo i sport Republike Slovenije, još ratne 1995. godine obezbijedilo uslove (nastavne programe, udžbenike i obuku kadrova) za uspješno obavljanje dopunske nastave iz slovenačkog jezika.

Prvi kontakt sa Ministarstvom uspostavila je gospođa Ana Lorger na jednom od svojih putovanja u Republiku Sloveniju. Daljnje aktivnosti preuzeo je gospodin Janez Rakovec, koji je Izvršnom Odboru 1. februara 1995. godine predložio plan rada dopunske nastave iz slovenačkog jezika. Izvršni odbor je usvojio navedeni plan i donio odluku o pokretanju ove aktivnosti. Već 1. aprila 1995. godine članovi Udruženja Janez Rakovec, Slavica Pavlović i Marija Souček odlaze u Sloveniju na seminar za učitelje i učiteljice dopunske nastave slovenačkog jezika u inostranstvu^{^[1]}. Nastava slovenačkog jezika u Tuzli organizovana je odmah nakon njihovog povratka sa ovog seminara, i započela je 19. juna 1995. godine. Polaznici nastave, tada uglavnom starije osobe, bili su podijeljeni u tri grupe. Janez Rakovec i Marija Souček su nastavu održavali u prostorijama Udruženja u Tuzli, a Slavica Pavlović u Lukavcu. Gospodin Rakovec Janez predavao je dvije godine, prof. Marija Souček do juna 2004. godine, a gospođa Slavica Pavlović predaje u kontinuitetu do današnjeg dana.

Slijedećih godina dopunsku školu slovenačkog jezika pohađali su prvenstveno mlađi polaznici. Gospođa Pavlović predavala je djeci do 14. godina starosti, a djeci starijoj od 14 godina predavala je gospođa Souček. Nastava se odvijala svake srijede i četvrtka u večernjim satima i subotom prije podne. U dva navrata se dopunska nastava održavala i u našem tadašnjem ogranku u Živinicama.

Učenici i učenice su pored učenja slovenačkog jezika aktivno učestvovali i na mnogim priredbama koje je organizovalo Udruženje, gdje su priređivali su razne recitale i igrokaze, te time gledaocima pokazali koliko su uspješni u učenju slovenačkog jezika.

_{_[1]}_{Ove seminare učiteljice i učitelji dopunske nastave pohađaju
svake godine}

Dopunsku nastavu slovenačkog jezika pohađa, ili je nastavu već završilo, preko 300 polaznika. Kod gospođe Souček je dopunsku nastavu završilo 85 polaznika, od kojih je 17 učenika nakon toga položilo ispit iz slovenačkog jezika na Filozofskom fakultetu (Odjeljenje za slovenački jezik kao strani jezik) Univerziteta u Ljubljani. Ti učenici su skoro svi dobili stipendije od Vlade R.Slovenije i završili su studije u Ljubljani ili Mariboru.

Tokom dosadašnje 23 školske godine, kod učiteljice Slavice Pavlović je nastavu svake godine pohađalo oko 30 učenika i učenica, koji su prema nivou svog znanja bili raspoređivani u tri grupe. Većina njih su bili učenici od drugog razreda osnovne škole do kraja završetka srednjoškolskog obrazovanja. Mnogi su nakon toga svoje školovanje nastavili u Republici Sloveniji.

Od školske 2015/2016 nadalje osnovana je i grupa za odrasle polaznike dopunske nastave slovenačkog jezika, koju čine uglavnom članice našeg zbora „Slovenčice“

Svake godine, u vrijeme raspusta, Ministarstvo za školstvo i sport Republike Slovenije, u saradnji sa Zavodom za školstvo organizuju ljetnu školu slovenačkog jezika (tz. „Poletno šolo“) za učenike do 14 godina, dok je za stariju populaciju organizovana ljetna škola za slovenački jezik na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Ljubljani. Takođe i Slovenski svjetski kongres svake godine organizuje logorovanje za polaznike dopunske nastave slovenačkog jezika i kulture.

Već od 1996. godine, organizuju se susreti učenika koji pohađaju nastavu slovenačkog jezika u gradovima Bosne i Hercegovine - u Sarajevu, Tuzli, Banja Luci, Prijedoru, Kaknju, Zenici i Doboju. Ovi susreti, koji se svake godine održavaju u drugom gradu - u Sarajevu, Tuzli, Banja Luci ili Prijedoru, postali su tradicionalni i veoma uspješni. Njihov osnovni cilj je da se učenici dopunske nastave slovenačkog jezika i kulture, koji imaju zajedničko slovenačko porijeklo, međusobno upoznaju, druže i pokažu šta znaju.

Zadnjih godina Udruženje nastoji da na kraju školske godine organizuje ekskurziju za učenike dopunske nastave u Sloveniju, kako bi upoznali njene ljepote i zanimljivosti. Ekskurzija je besplatna za sve polaznike.

Dopunsku nastavu slovenačkog jezika i kulture finansira Vlada Republike Slovenije, odnosno Ministarstvo za školstvo i sport. Ministarstvo takođe izdvaja sredstva za edukaciju nastavnog kadra, odnosno jednom godišnje organizuje seminar za učitelje slovenačkog jezika u inostranstvu. Svake godine dobijamo nove školske knjige, razne časopise, kao i ostali edukativni materijal.

MUZIKOM GRADIMO MOSTOVE PRIJATELJSTVA

U organizaciji Udruženja održavane su mnoge priredbe, akademije i koncerti. Kod nas su gostovali brojni slovenački zborovi, umjetnici i ansambli. Međutim, to nam nije bilo dovoljno. U želji da se što češće iz prostorija Udruženja čuje slovenačka pjesma, odlučeno je da se u Udruženju osnuje pjevački zbor, koji će njegovati slovenačku pjesmu, jer muzika je univerzalni jezik koji nas povezuje i koji govori direktno iz srca. Slovenačka pjesma je najljepši dio slovenačke kulturne baštine, ona je jezik ljubavi, osjećaja, i odraz slovenačke duše u sretnim i teškim trenucima. S druge strane, horsko pjevanje je dio slovenačke kulturne tradicije. Tako su u Udruženju, sa kratkim prekidom, djelovala dva zbora, prvo mješoviti pjevački zbor, a zatim ženski pjevački zbor.

MJEŠOVITI PJEVAČKI ZBOR „LEOPOLD VOLKMER“

Prvi mješoviti pjevački zbor osnovan je u našem Udruženju u aprilu 2002. odine. Za zborovođu je izabrana gospođa Evica Cerić, profesorica muzike, a zbor je djelovao u periodu od 2002. do 2005. godine. Zbor se prvi put predstavio javnosti već u maju 2002. godine, pred petočlanom komisijom Državnog zbora Republike Slovenije na čelu sa gospodinom. F. Pukšičem, predsjednikom komisije za odnose sa Slovencima po svetu, koja je tada boravila u Tuzli . Pošto je gospodin Pukšić bio zamoljen da „kumuje“ zboru, zbor je dobio ime „Leopold Volkmer“. Leopold Volkmer je bio slovenački slavista, pjesnik, prevodilac i muzičar u 17. stoljeću, koji je djelovao u Ptuju i njegovoj okolini.

Svoj drugi nastup je zbor imao odmah nakon toga, u Banja Luci, na susretu djece iz Bosne i Hercegovine koja pohađaju dopunsku nastavu slovenačkog jezika i kulture. Zatim u septembru 2003. godine slijedi nastup na susretu pjevačkih zborova u Tuzli. U toku 2003. godine, zbor je imao nekoliko nastupa - u Tuzli i Zenici u povodu Prešernovih dana, na otvaranju Dana mentalnog zdravlja u Tuzli, na otvaranju izložbe kipara Dušana Gojkovića iz Ptuja u Galeriji portreta u Tuzli, te u povodu Dan državnost zajedno sa ženskim zborom „Uršna sela“ iz Novog Mesta.

Na prijedlog i poziv gospodina Pukšiča, koji je bio i gradonačelnik u Desterniku, zbor se predstavio i na njihovom općinskom prazniku. 8. novembra 2003. godine zbor odlazi na dvodnevnu turneju u Novo Mesto i Banja Luku. Za Prešernov dan, koji je obilježen 13. februara 2004. godine, zbor je nastupio zajedno sa kulturno-umjetničkim društvom „Bosna“ na svečanoj akademiji u Narodnom pozorištu u Tuzli, a zatim 10. marta 2004. i na otvaranju supermarketa „Merkator“. Zbor je nastupio i povodom proslave 45 godina rada mljekare u Tuzli, 19. juna 2004. godine, a zadnji nastup zbora bio je skupa sa mješovitim pjevačkim zborom „Pomlad“ iz Novog Mesta, 25.09.2004.godine. Zbor je prestao sa radom u maju 2005. godine.

ŽENSKI PJEVAČKI ZBOR „SLOVENČICE“

Nakon pauze od nekoliko godina izvršni odbor Udruženja je donio odluku o ponovnom formiranju zbora, s tim da to sada bude ženski zbor. Ženski pjevački zbor „Slovenčice“ osnovan je u septembru 2009. godine. Nismo ga mogli nazvati „Slovenke“, jer su među članicama zbora također i naše sugrađanke iz Tuzle, koje sa velikim zadovoljstvom pjevaju na slovenačkom jeziku. Ime je dobio simbolično po cvijeću - vrsti pelargonije koje se u Bosni popularno zove „slovenčice“. Na taj način uspostavljamo čvrste veze između Slovenki i njihovih potomaka u Tuzli, te njihovih sugrađanki, što je svakako i uloga slovenačkih društava u svijetu - da šire i njeguju slovenački jezik i kulturu.

Danas zbor ima 26 članica. Njegov repertoar čine veliki broj narodnih i umjetničkih pjesama koje se izvode na slovenačkom jeziku, a na repertoaru za gostovanja u regionu se uvijek nalaze i bosanske sevdalinke. Zbor vodi dirigentica prof. Lejla Mulaosmanović, a izvedbu slovenačkih pjesama na harmonici prati Mirela Ibrahimović Mehanović, koja nastupa i kao solistica /sopranistica. U početku svog rada zbor je imao i pratnju gitariste. Iduće, 2019. godine će posebnim programom zbor obilježiti 10 godina svog uspješnog djelovanja.

Do sada zbor je imao brojne nastupe u Bosni i Hercegovini, Sloveniji, Hrvatskoj i Srbiji, nizala su se gostovanja: Prijedor, Sarajevo, Kakanj, Zenica, Zrenjanin, Videm i Leskovec pri Ptuju, Novo Mesto, Maribor, Ljubljana, Split, Rijeka itd. Iz svih ovih mjesta su nakon toga „Slovenčicama“ dolazili u goste njihovi zborovi i nastupali na zajedničkim koncertima.

U Tuzli su „Slovenčice“ nastupale povodom obilježavanja svih državnih i kulturnih praznika Republike Slovenije, na proslavi Dana Matice Hrvatske, na božićnim koncertima u katoličkoj crkvi „Sv. Petra i Pavla“, te na brojnim izložbama članova likovne sekcije Udruženja. Zbor takođe redovno učestvuju na susretima i koncertima slovenačkih zborova iz regiona, koji se održavaju svake godine u drugom gradu - Sarajevu, Banja Luci ili Tuzli.

„Slovenčice“ su do sada imale dva samostalna koncerta, zatim božićni koncert „Raspjevane božićne pahuljice“ na kojem su kao gosti nastupili kamerni orkestar „Graciozo“ i Ženski zbor Srednje muzičke škole u Tuzli, dvije sopranistice iz Tuzle i jedna mezosopranistkinja slovenačkog porijekla iz Sarajeva. U toku 2015. godine „Slovenčice“ su imale veliki broj nastupa, od kojih se posebno izdvajaju nastup u Mariboru povodom obilježavanja 70-te godišnjice pobjede nad fašizmom, u Novom Mestu na „Tednu kulture“, u Šentvidu pri Stični na 46. Taboru slovenskih pjevačkih zborova, te na koncertu slovenačkih zborova koji je 2015. godine organizovan u Tuzli u Koncertnoj dvorani Bosanskog kulturnog centra.

U junu 2016. i 2017. godine je Ženski zbor „Slovenčice“ ponovo učestvovao na 47. i 48. Taboru slovenačkih pjevačkih zborova u Šentvidu pri Stični zajedno sa zborovima iz šireg regiona (Italija, Austrija, Mađarska, Hrvatska, Srbija, Makedonija). U decembru 2017. godine „Slovenčice“ su svojim sugrađanima poklonile svečani koncert „U susret Božiću“, u februaru 2018 održale su koncert kojim je obilježen Prešernov dan – Dan kulture Republike Slovenije, a u junu su, zajedno sa Vokalnom skupinom CHORUS '97 iz Miren, održale koncert kojim je obilježen Dan državnosti Republike Slovenije. Godinu ranije su u Tuzli „Slovenčice“ obilježile dan državnosti Republike Slovenije zajedno sa muškim pjevačkim zborom iz Pivke i sa folklornom grupom „Torbarji“ iz Postojne. I ove godine su „Slovenčice“ učestvovale na 49. Taboru slovenačkih pjevačkih zborova u Šentvidu pri Stični, a u predvečerje Tabora su nastupile i na koncertu slovenskih pjevačkih zborova iz inostranstva (iz Italije, Mađarske, Srbije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine).

LIKOVNA SEKCIJA

Prvom samostalnom izložbom slika gospodina Vlatka Zimmera, na Prešernov dan 1999. godine, otvaraju se mogućnosti organizovanja vlastitog kulturnog programa Udruženja građana slovenačkog porijekla Tuzla. Iste godine gospodin Vlatko Zimmer odlazi na likovnu koloniju u Mariboru, a zatim godine 2001 i na likovnu koloniju u Lipici. Na ovim kolonijama upoznaje slikare Slovence iz raznih zemalja. Istovremeno, kao član Udruženja likovnih umjetnika Tuzlanskog kantona upoznaje o ostale članove našeg Udruženja koji se bave slikanjem. I u našoj školi slovenačkog jezika otkriva mlade talentovane članove. Sve to mu daje ideju, koju odmah predlaže upravnim organima Udruženja, da se formira likovna sekcija, što bi otvorilo mogućnost organizovanja vlastitog kulturnog programa Udruženja. Taj prijedlog je 2001. godine usvojen, i gospodin Vlatko Zimmer postaje voditelj likovne sekcije. Voditelj sekcije je bio od 2001. do 2016. godine, a od 2016. godine do danas likovnu sekciju vode članice Udruženja Borka Jokić i Melada Huseinagić.

Već u samom početku djelovanja likovne sekcije, na međunarodnoj izložbi likovnih djela djece uzrasta od 5 do 15 godina na temu „Konj“, koja je otvorena 23. aprila 1999. godine u Celju, naše Udruženje dobilo je posebno priznanje.

Zatim su slijedile brojne druge izložbe. U sklopu obilježavanja Prešernovog dana 19. februara 2002. godine u Domu armije u Tuzli, otvorena je izložba slika na kojoj je bilo izloženo 50 slika naših članica i članova, Nade Dobnik, Martine Jelić, Davora Mešića, Maje Mišić i Vlatka Zimmera. Izložbu je otvorio vice konzul Republike Slovenije u Sarajevu gospodin Sandi Bonaca. Povodom Cankarevih dana u Sarajevu 2003. godine, članovi Likovne sekcije sa velikim uspjehom zajednički izlažu svoje radove.

Članovi sekcije su više puta bili učesnici likovnih kolonija u organizaciji Slovenske iseljeničke matice. Tako je 2002. godine na likovnu koloniju koja je bila održana u Hrušici otišla gospođa Nada Dobnik, a godine 2003. su na likovnu koloniju u Mostu na Soči otišli Vlatko Zimmer, Nada Dobnik i Davor Mešić. U junu 2004. godine u Most na Soči odlaze Vlatko Zimmer, Nada Jelić i Davor Mešić. Ti odlasci su zatim uslijedili svake godine u izmijenjenom sastavu polaznika. U decembru 2004. je u organizaciji Slovenske iseljeničke matice u Ljubljani otvorena izložba slika mladog člana Udruženja Davora Mešića koji je u međuvremenu završio Akademiju za likovnu umjetnost u Ljubljani.

Povodom proslave Dana kulture 15.02. 2005. godine su u holu Doma armije Tuzla svoje slike izlagali Vlatko Zimmer, Nada Dobnik i Davor Mešić. Slijedeća izložba otvorena je povodom Dana državnosti, 26. juna 2007. godine u holu NLB Tuzlanske banke, a u istom prostoru otvorena je i izložba povodom dana kulture Republike Slovenije, 25. marta 2008. godine, a zatim je slijedila izložba u Sarajevu 23.19. 2008. godine. Izložbu pod nazivom „Tuzla moj grad“ je 25. maja 2009. godine otvorio gradonačelnik Općine Tuzla gospodin Jasmin Imamović. Iste godine u septembru otvorena je izložba i u Francuskom kulturnom centru u Tuzli. 15. decembra 2009. godine otvorena je izložba članova likovne sekcije pri Slovenskom svjetskom kongresu u Ljubljani, a 14. oktobra 2010. godine u Franjevačkom samostanu u Tuzli. Slijedeća izložba, trinaesta po redu, upriličena je povodom cjelovečernjeg koncerta Ženskog zbora „Slovenčice“, 2. aprila 2011. godine. Ovu izložbu je otvorio Njegova ekscelencija Andrej Grasselli, ambasador Republike Slovenije u Sarajevu.

U 2012. godini je likovna sekcija imala čak četiri izložbe. Prvu retrospektivnu izložbu članova likovne sekcije, na temu „Voda“, je 5. maja 2012. godine otvorio je konzul Republike Slovenije u Sarajevu gospodin Gregor Plesker. Druga je bila zajednička izložba sa ostalim slikarima iz Tuzle, otvorena u Velenju. Treća je bila povodom Susreta slovenačkih zborova iz Bosne i Hercegovine, koju je 6. oktobra 2012. godine otvorio Njegova ekscelencija Andrej Grasselli,. Četvrta izložba te godine održana je u Prijedoru 15. decembra 2012. godine.

I tako iz godine u godinu, članovi likovne sekcije vrijedno rade i priređuju svoje izložbe. U proteklom periodu organizovano je više od 20 izložbi. Sve su bile veoma zapažene, što ukazuje na veliko angažovanje i rad članova likovne sekcije Udruženja. To je bio i razlog da smo osmislili projekat Regionalne likovne kolonije „Slovenci u Tuzli“, za koju smo željeli da postane tradicionalna manifestacija koja bi se organizovala svake godine u Tuzli, treće sedmice avgusta mjeseca, u trajanju od 6 dana. Za sada smo u tome uspjeli, naime u proteklom periodu je organizovano pet likovnih kolonija „Slovenci u Tuzli“ - 2014., 2015., 2016., 2017 i 2018. godine. Sve su bile veoma zapažene u kulturnoj i široj javnosti Tuzle, Bosne i Hercegovine i Slovenije, te propraćene od strane svih lokalnih medija. Na dosadašnjim kolonijama je učestvovalo 17 umjetnika - Slovenaca iz Slovenije, Hrvatske, Srbije, Kanade i Bosne i Hercegovine. Udruženje je sa slikama koje su nastale na likovnim kolonijama organizovalo dvije zapažene izložbe u Ljubljani, 2015. i 2017. godine, a u decembru 2016. godine ista izložba je organizovana u Zenici u Domu penzionera, u saradnji sa Udruženjem građana slovenačkog porijekla „Encijan“ Zenica.

SAVEZ SLOVENAČKIH DRUŠTAVA BOSNE I HERCEGOVINE “ EVROPA ZDAJ”

Udruženje građana slovenačkog porijekla Tuzla je aktivno učestvovalo u aktivnostima na formiranju Saveza slovenačkih društava BiH „Evropa sad“ /Zveze Slovenskih društev v BiH „Evropa zdaj“, i djeluje kao njegov aktivan član od samog početka djelovanja Saveza. Savez je formiran u januaru 2010. godine, uz podršku Vlade Republike Slovenije, Ureda za slovence u pograničnim područjima i po svijetu. „Evropa sad“ okuplja udruženja građana slovenačkog porijekla na teritoriji Bosne i Hercegovine, čiji je osnovni zajednički interes poboljšanje položaja građana slovenačkog porijekla koji u Bosni i Hercegovini žive kao nacionalna manjina, te očuvanje slovenačkog kulturnog identiteta.

Ciljevi rada Saveza su slijedeći: razvoj svestrane saradnje udruženja, članova Saveza i njihovih članova, obogaćivanje programa rada pojedinih udruženja, međusobna koordinacija određenih aktivnosti pojedinih udruženja, te pokretanje zajedničkih projekata unutar Saveza, u Sloveniji i u Evropskoj uniji.

U dogovoru svih udruženja članica, putem Saveza se svake godine realizuju slijedeći projekti:

1. Susreta učenika dopunske nastave slovenačkog jezika i kulture

2. Logorovanje djece slovenačkog porijekla u BiH

3. Regionalni susret slovenačkih pjevačkih zborova (učestvuju zborovi iz Bosne i Hercegovine, Slovenije, Hrvatske, Srbije....)

4. Regionalna likovna kolonija „Slovenci u Tuzli“

5. Susret Udruženja Slovenaca u BiH „Slovenci upoznajmo se“

Likovnu koloniju „Slovenci u Tuzli“ svake godine organizuje naše Udruženje, ove godine će to biti jubilarna, peta likovna kolonija. Svi ostali projekti se organizuju svaki put u drugom mestu, zavisno od udruženja koje preuzima kompletnu organizaciju.

Ove godine je Udruženje građana slovenačkog porijekla Tuzla takođe i organizator jubilarnog, petog regionalnog susreta pjevačkih zborova, koji će se u oktobru održati u Tuzli, u koncertnoj dvorani Bosanskog kulturnog centra. Tu ćemo ugostiti oko 170 pjevača, članova zborova i predstavnika slovenačkih udruženja iz susjednih država i iz Slovenije, te i na taj način obilježiti naš jubilej. Na takve susrete slovenačkih zborova uvijek dolaze ljudi koji šire dobre vibracije, umjetnici koji pjevaju sa ljubavlju i koji pjesmom uspostavljaju mostove prijateljstva. Na taj način slovenska društva u Bosni i Hercegovini i regionu doprinose svijesti o značaju čuvanja vlastite kulturne baštine.

FINANSIRANJE UDRUŽENJA GRAĐANA SLOVENAČKOG PORIJEKLA TUZLA

Udruženje građana slovenačkog porijekla Tuzla se najvećim dijelom finansira sredstvima koje odobri Vlada Republike Slovenije preko Urada za Slovence v zamejstvu in po svetu, a na osnovu programa i projekata sa kojima Udruženje aplicira svake godine na njihov raspis.

Obzirom da nam ta sredstva nisu dovoljna, Udruženje, uz maksimalan napor svojih pojedinih članova, priprema projekte i aplicira na sve natječaje i javne pozive koje objavljuje Grad Tuzla, Vlada Tuzlanskog kantona i pojedina ministarstva Federacije Bosne i Hercegovine, te na taj način uspijevamo obezbijediti dodatno finansiranje kako bismo mogli realizovati sve planirane projekte.

Takođe, svake godine Udruženje šalje zahtjeve za marketinšku saradnju prema slovenačkim privrednim subjektima koji djeluju u Bosni i Hercegovini, i povremeno na osnovu tih zahtjeva dobiva manje donacije. Na žalost, zadnjih godina odaziva navedenih firmi više nema, iako smatramo da projekti koje realiziramo postaju sve značajniji i sve prisutniji u javnim medijima.

Dodatna sredstva za realizaciju pojedinih projekata obezbjeđuju se i sredstvima članarine članova Udruženja i članica Ženskog zbora „Slovenčice“, te donacijama samih članova Udruženja.

Slijede fotografije poredane po događajima (arhiva Udruženja)

Redovne djelatnosti

- Posjete Udruženju