- Utorak i Četvrtak 9:30 - 13:30
- Armije Republike Bosne i Hercegovine 15, Tuzla
Uvodna riječ
U čovjeku je od nastanka svijeta prisutna želja da se seli, da putuje i traži svoje mjesto pod suncem. U industrijske centre Bosne i Hercegovine, kao što su Zenica, Kakanj, Breza, Tuzla, Banovići, prije više od 120 godina su počeli dolaziti Slovenci. Otvaranjem rudnika „Kreka“ 1885. godine, pokazala se potreba za angažovanjem većeg broja stranih radnika, posebno stručnjaka. Među njima je bilo puno Slovenaca. Nisu to bili samo rudari. Dolazili su stručnjaci raznih profila. Svi oni su dali velik doprinos razvoju ovog prostora.
Kasnije, 1919. godine, kada su rudari „Kreke“ bili u štrajku, uprava rudnika je sa lažnim obećanjima uspjela iz Slovenije dovesti 200 rudara. Međutim, oni su se odmah pridružili štrajku rudara „Kreke“. Od tada, Slovenci aktivno učestvuju u svim strukturama rudnika. Najzaslužniji među njima tada su bili: Amalija Lebeničnik, Stjepan Kranjčec, Ivan Špigl, Drago Železnik, Ivan Bračun, Hribar Pepi, Tonda Klinčar. Navodimo i imena ostalih, koji su od 1885. godine do Drugog svjetskog rata, bili u prvim redovima. To su: Meh Martin, Urnikar Anton, Konard Ferdo, Bevc Leopold, Hribar Josip, Kuhar Edvard, Lesjak Franjo i Johan, Jakubec Lukaš, Turcer Ivan, Brusnec Franc, Pangrešić Ivan, Lesjak Ivan, Lapajne Lorenc, Burnik Josip, Stenard Josip, Jakubec Dragutin i Brusnec Franc.
Iza Drugog svjetskog rata, u sklopu planskog usmjeravanja kadrova, stručnjaka raznih profila, u Tuzlu između ostalih dolaze: Brezan Franjo, Hrasnik Jože, Vrhovec Josip, Kirh Jože, Močnik Anton, Černjac Ernest, Potkrajšek Ivan, Gerčar Anton, Lorger Ivan, Robelek i mnogi drugi koji su dali veliki doprinos razvoju Tuzle, a njihovi potomci još i danas žive u ovom gradu. Sa snažnim osjećajem za adaptaciju, čak i do asimilacije, Slovenci su se u proteklim vremenima, rame uz rame sa pripadnicima drugih naroda, borili za slobodu i ljudska prava. Nisu izazivali pozornost javnosti, ali se zna da su bili primjer marljivosti i poštenja.
U najtežim vremenima, kada je rat u Bosni i Hercegovini bio na svom vrhuncu, kada je svaka porodica bila na pragu egzistencije, grupa viđenijih Slovenaca u Tuzli formirala je Inicijativni odbor sa zadatkom da se Slovenci i njihovi potomci organiziraju u „Društvo Slovenaca Tuzla“.
Osnovni programski cilj Udruženja bio je kao prvo golo preživljavanje, odnosno obezbjeđivanje humanitarne pomoći, a drugo okupljanje, upoznavanje i druženje građana slovenačkog porijekla i članova njihovih porodica radi očuvanja jezika i običaja slovenačkog naroda, te šireg upoznavanja sa kulturom, privrednim i historijskim tradicijama Republike Slovenije i slovenačkog naroda.
Mada se kasnilo sa osnivanjem ovog i ovakvog Udruženja skoro 100 godina, Udruženje je u zadnjih 31 godinu svog postojanja dobro radilo i uveliko nadoknadilo izgubljeno vrijeme. Sa ponosom možemo reći da se Udruženje afirmiralo u Tuzli, a takođe i u Republici Sloveniji.
Osnivanje Udruženja
Ratne 1993. godine, nakon saznanja da je u Kaknju formirano Udruženje Slovenaca (Jenko Joško, Lapajne Mirko), formiran je Inicijativni odbor sa zadatkom da se takvo udruženje formira i u Tuzli.
Inicijativni odbor radio je u sastavu: Kuret Božo, Rajmond Meža, Ratajc Zvonimir, Souček Majda, Gerčar Želimir, Čuk Blažo, Djuković Bernardica, Lorger Ana, Pejčić Silva, Jenko Joško, Urnikar Vlado i Zupan Julijus. Nakon niza provedenih aktivnosti, 18. avgusta 1993. godine u Hotelu „Tuzla“ održana je osnivačka Skupština Udruženja Slovenaca Tuzla. Tim danom prestao je djelovati Inicijativni odbor, a naredne poslove preuzeli su legalno izabrani organi Udruženja.
Na prijedlog i poziv gospodina Pukšiča, koji je bio i gradonačelnik u Desterniku, zbor se predstavio i na njihovom općinskom prazniku. 8. novembra 2003. godine zbor odlazi na dvodnevnu turneju u Novo Mesto i Banja Luku. Za Prešernov dan, koji je obilježen 13. februara 2004. godine, zbor je nastupio zajedno sa kulturno-umjetničkim društvom „Bosna“ na svečanoj akademiji u Narodnom pozorištu u Tuzli, a zatim 10. marta 2004. i na otvaranju supermarketa „Merkator“. Zbor je nastupio i povodom proslave 45 godina rada mljekare u Tuzli, 19. juna 2004. godine, a zadnji nastup zbora bio je skupa sa mješovitim pjevačkim zborom „Pomlad“ iz Novog Mesta, 25.09.2004.godine. Zbor je prestao sa radom u maju 2005. godine.
Uvodno izlaganje podnio je predsjednik Inicijativnog odbora, gospodin Kuret Božo. Nakon toga usvojen je Statut Udruženja Slovenaca Tuzla, Program rada Udruženja, te je izvršen izbor članova Upravnog odbora, Nadzornog odbora, Suda časti i predsjednika Skupštine. Za predsjedavajućeg Skupštine, odnosno predsjednika Udruženja Slovenaca Tuzla, izabran je gospodin Jaušovec (Janeza) Ivan.
23.08.1993. godine – održan je 1. sastanak Upravnog odbora Udruženja Slovenaca Tuzla. Tom prilikom je konstituisan Upravni odbor. Za predsjednika Upravnog odbora izabran je Kuret Božo, za potpredsjednika Jenko Joško, za tajnika Zupan Julijus i računovođu Djuković Bernardica.
15.09.1993. godine – Udruženje Slovenaca upisano je u sudski registar kod Višeg suda u Tuzli, a 23.11.1993. godine izašao je prvi broj INFORMATORA – časopisa Udruženja Slovenaca Tuzla. Konstituisan je Informativni centar. Radilo se na anketnom listu i izradi članskih karata.
Organizacija Udruženja
Udruženje Slovenaca je u Višem sudu u Tuzli, dana 18.10.1995. godine, registrovano pod nazivom: UDRUŽENJE GRAĐANA SLOVENAČKOG PORIJEKLA TUZLA.
Udruženje građana slovenačkog porijekla imalo je u septembru 1994. godine 1405 članova, odnosno 1121 punoljetnih i 284 maloljetnih članova. Udruženje je bilo organizovano u četiri ogranka koja su pokrivala Tuzlanski kanton:
- Matični ogranak u Tuzli obuhvatao je 440 domaćinstava, odnosno 864 odraslih i 210 djece, ukupno 1074 člana.
- Ogranak Lukavac obuhvatao je 40 domaćinstava sa 73 odraslih i 17 djece, ukupno 90 članova.
- Ogranak Živinice obuhvatao je 62 domaćinstva sa 155 odraslih i 35 djece, ukupno 190 članova.
- Ogranak Banovići obuhvatao je 33 domaćinstva sa 64 odraslih i 16 djece, ukupno 80 članova.
Tokom proteklih 30 godina situacija se drastično promijenila. Puno starijih članova je umrlo, a mladi članovi odlaze iz BiH. Danas Udruženje ima oko 270 aktivnih članova.
Najviši organ Udruženja je Skupština. Po Statutu, Skupština se održavala svake godine. Na XI. Skupštini, održanoj 2004. godine, izvršene su izmjene Statuta Udruženja, tako da je utvrđeno da se Skupština održava svake tri godine. Također, smanjen je broj članova Izvršnog odbora sa 13 na 9, kao i broj članova Nadzornog odbora sa 5 na 3. Ogranci su ukinuti, a članovi Udruženja u Tuzli mogu biti svi građani Tuzlanskog kantona koji ispunjavaju propisane kriterije definisane Statutom Udruženja.
Ključni organ Udruženja je Izvršni odbor, koji se sastaje najmanje jednom mjesečno, a po potrebi i više puta.
Predsjednik Udruženja predstavlja i zastupa Udruženje. Udruženje ima i sekretara, koji obavlja tekuće administrativne poslove, pomaže u radu predsjednika Udruženja i predsjednika Izvršnog odbora, te odgovara za pripremu sjednica Izvršnog odbora.
Osnova za aktivnosti Udruženja su programski ciljevi definisani Statutom, koji je usvojila Skupština Udruženja, te Plan rada Udruženja, koji početkom svake godine usvaja Izvršni odbor Udruženja.